 |
| Múa quạt |
Chúng ta sống trong thế giới hiện đại nhưng chưa bao giờ, chưa khi nào đưa ra một khái niệm về lĩnh vực âm nhạc. Có thể nói “Âm nhạc” là một bộ môn nghệ thuật dùng âm thanh để diễn đạt. Thường thức âm nhạc là con người cảm nhận về âm nhạc, yêu âm nhạc và trân quý âm nhạc; đồng thời lưu giữ và truyền bá âm nhạc như một báu vật của cá nhân, tổ chức hoặc quốc gia, dân tộc.
Âm nhạc là một yếu tố hết sức quan trọng của Văn hóa, là bộ phận của đời sống văn hóa, tinh thần được sáng tạo ra bởi con người thông qua lao động sản xuất…chính âm nhạc trở lại phục vụ con người, tạo cho họ động lực lao động, sáng tạo và giá trị nghệ thuật. Âm nhạc là một định dạng âm thanh thanh nhạc hoặc công cụ âm thanh (hoặc cả hai) kết hợp theo cách như vậy để tạo ra vẻ đẹp của hình thức, sự hài hòa và biểu hiện cảm xúc. Các yếu tố chính của nó là cao độ (điều chỉnh giai điệu), nhịp điệu (và các khái niệm liên quan của nó: nhịp độ, tốc độ), âm điệu, và những phẩm chất âm thanh của âm sắc và kết cấu bản nhạc. Sự sáng tạo, hiệu quả, ý nghĩa, và thậm chí cả định nghĩa của âm nhạc thay đổi tùy theo bối cảnh văn hóa và xã hội. Âm nhạc có thể được chia thành các thể loại. Trong nghệ thuật, âm nhạc có thể được phân loại như một nghệ thuật biểu diễn, một nghệ thuật tinh vi, và nghệ thuật thính giác. Nó cũng có thể được phân chia thành âm nhạc nghệ thuật và âm nhạc dân gian; có thể được chơi và nghe trực tiếp, có thể là một phần của một tác phẩm sân khấu hay phim ảnh, hoặc có thể được ghi lại.
Có thể chúng ta đã thường thức âm nhạc qua rất nhiều thập kỷ, đối với những người sinh ra và lớn lên trong thời kỳ bao cấp cho đến lứa tuổi sinh ra thập niên 80, 90 của thế kỷ 20 nhận thức về âm nhạc khác xa với những người sinh ra ở thập niên đầu thế kỷ 21 và giới trẻ ngày nay.
Với những lý do khác nhau, những người sinh ra và lớn lên trong những năm đầu của Công cuộc đổi mới, đất nước vừa thoát khỏi chiến tranh, thiết lập hòa bình thực sự, tập trung cho xây dựng đất nước. Chủ trương của Đảng, Nhà nước quyết tâm mở cửa để thu hút đầu tư phát triển kinh tế xã hội, chấp nhận tất cả những luồng gió mới từ bên ngoài, trong đó có cả luồng gió lành và cả luồng gió độc.
Văn hóa, có lẽ đây là lĩnh vực được nhiều sách, báo, bài viết nói nhiều nhất trong hơn 35 năm đổi mới của đất nước, văn hóa du nhập vào Việt Nam với những luồng văn hóa tích cực, chúng cũng đem theo văn hóa tiêu cực, xấu độc vào nước ta, có những giai đoạn có thể nói là đỉnh điểm của cao trào, đáng báo động, đã tác động trực tiếp đến đời sống, văn hóa tinh thần của nhân dân nói chung và giới trẻ nói riêng; một phần văn hóa truyền thống đã bị mai một. Trong khi đó, hệ thống quản trị của Nhà nước, hệ thống pháp luật chưa theo kịp với xu thế thời đại, đã bộc lộ không ít những khiếm khuyết, yêu kém, ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình quản lý, định hướng, xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Điều quan tâm lớn nhất trong bài viết này đề cập đó là âm nhạc, văn hóa thường thức và sáng tác âm nhạc. Ngay sau khi công cuộc đổi mới mở ra cho đất nước phát triển, cùng với kinh tế, âm nhạc cũng không ngoại lệ những dòng nhạc ngoại lai bắt đầu du nhập vào nước ta đủ thể loại như âm nhạc Trung Quốc (nhạc Tàu), âm nhạc Mỹ, phương Tây, nhạc Hàn Quốc, Nhật Bản …các nhạc sĩ Việt Nam thi nhau sáng tác, trên đà du nhập nhạc ngoại, ban đầu là những bản nhạc song ngữ, lâu dần là các bản nhạc reply, nhạc mỳ ăn liền. Điều đáng lo ngại là các sáng tác thường đi vào khai tác các yêu tố tình yêu ủy mỵ, đau đớn tình trường và khắc khổ cuộc sống chuân chuyên…các ca sĩ thể hiện bài hát từ chuyên nghiệp sang không chuyên, và ai cũng có thể trở thành ca sĩ.
Theo đó, một số dòng nhạc tiền chiến, nhạc vàng, nhạc xanh…bắt đầu trỗi dậy; các ca sĩ hải ngoại lần lượt quay về Việt Nam để biểu diễn kiếm cơm, do lượng người ở hải ngoại không còn nhiều người thưởng thức như trước nữa. Trong số những người trở về từ hải ngoại không ít ca sĩ từng sống dưới chế độ cũ (ngụy quyền Sài Gòn), có không ít lần lên giọng chống đối chế độ, chê bai Nhà nước Việt Nam nghèo nàn, lạc hậu…trong dòng người ấy cũng có người dưới vỏ bọc là Việt kiều yêu nước trở về lập doanh nghiệp làm ăn, đóng góp công sức xây dựng quê hương. Tuy nhiên, đất nước phát triển nhưng vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề phức tạp cần phải khắc phục không thể một sớm một chiều là hoàn thiện được ngay, mà phải trải qua một quá trình lâu dài.
Để hội nhập sâu rộng với thế giới âm nhạc, các ban ngành văn hóa các tỉnh thành trong cả nước mua các bản quyền từ các nhà sản xuất chương trình để tổ chức biểu diễn trong nước. Quá trình hợp tác về âm nhạc chúng ta có một số điều khoản thỏa thuận phải tạo điều kiện cho đơn vị bán bản quyền lựa chọn một số danh mục (thường gọi là điều kiện), khi được phát sóng trên các phương tiện truyền thông. Một số người trong giới đi hát, đi biểu diễn (có thể gọi là nghệ sĩ), mặc dù họ hát, diễn không hay, nhưng được tạo dựng hình ảnh thông qua bản quyền truyền thông (công nghệ lăng xê), thỏa thuận hợp tác và được hỗ trợ từ bên ngoài để thâm nhập và dòng văn hóa thường thức âm nhạc trong nước, tạo hiệu ứng giả số người hâm mộ (thực chất là khán giả được trả tiền).
Thông qua các tác phẩm biểu diễn số nghệ sĩ này đã lấy được lòng tin không ít người Việt Nam đến với sân khấu, với chương trình truyền thông trực tuyến, truyền hình và mạng xã hội, sức lan truyền mạnh mẽ trong thời đại công nghệ 4.0, toàn cầu hóa như hiện nay.
Sau khi các nghệ sĩ đã có được kha khá khán giả trong tay (thông qua mạng xã hội), qua các đợt thiên tai, bão lũ ở các vùng miền trong cả nước, nhất là bão lũ thường xảy ra ở miền Trung và các tỉnh miền núi. Họ bắt đầu sử dụng ngay công cụ là tài khoản mạng xã hội để kêu gọi từ thiện. Ban đầu ý định của họ cũng là làm điều tốt, tuy nhiên sau những đợt kêu gọi như vậy số tiền họ quyên góp không chỉ trong nước mà còn có sự hỗ trợ từ nước ngoài gửi về tài khoản của họ quá lớn so với sức tưởng tượng. Điều gì xảy ra ắt sẽ phải đến, đó là lòng tham của họ bắt đầu trỗi dậy, những đồng tiền kêu gọi từ thiện đã làm lu mờ nhân phẩm, danh dự của họ. Sự nghiệp của các nghệ sĩ bắt đầu có sự thăng tiến hơn khi họ đã tích lũy đủ số lượng tiền bảo đảm cho họ cuộc sống no đủ. Điều đáng nói ở đây là hầu hết các nghệ sĩ “giàu có” kia lại toàn xuất phát từ hải ngoại về nước biểu diễn hoặc các nghệ sĩ có ít nhất một yếu tố nước ngoài. Sau khi đã “giàu có” thì thông thường họ đều qua Mỹ để mua nhà, lập gia đình…nhập quốc tịch Hoa Kỳ.
Thời gian qua, trên mạng xã hội la truyền các buổi linetreams tố cáo các nghệ sĩ ăn chặn tiền từ thiện từ đợt kêu gọi cứu trợ đồng bào bị lũ lụt miền Trung năm 2020, cho đến nay đã thành cao trào. Cơ quan công an đã vào cuộc, hy vọng sẽ sớm tìm ra nguyên nhân của vụ việc.
Theo quan sát của cá nhân trong năm qua, nhất là làn sóng đại dịch Covid-19 lần thứ 4 bùng phát đã cướp đi sinh mạng hàng chục ngàn người, nhiều nhất là Thành phố Hồ Chí Minh. Trong đó, tôi thấy nổi lên có một ca sĩ hải ngoại bị nhiễm Covid-19 và tử vong, được rất nhiều báo, đài trong nước lan truyền thông tin đăng tải về cái chết của ca sĩ này, sau đó tro cốt được chuyển về Mỹ, thì ngay lập tức Kênh truyền hình Phố BolsaTV đưa tin nữ ca sĩ này được người Việt ở hải ngoại tổ chức tang lễ trang trọng theo nghi lễ của chế độ ngụy quyền Sài Gòn (treo cờ vàng 3 sọc đỏ), như thể vinh danh ca sĩ này đã có công lao gì đó khi hoạt động ở Việt Nam. Tôi chợt nghĩ chẳng lẽ cô ca sĩ này là điệp viên của Việt Tân hoạt động ở Việt Nam?
Nhận định, các nghệ sĩ kia họ về nước để làm gì? Chứng tỏ một điều họ không hề yêu đất nước Việt Nam như khán giả ta thường nghĩ, mà họ chỉ về Việt Nam để kiếm tiền; mảnh đất quá màu mỡ đối với nghệ sĩ sành sỏi hành nghề ở hải ngoại về nước kiếm tiền dễ dàng ở Việt Nam như họ. Lòng tin của khán giả nói chung đã bị các nghệ sĩ này đánh cắp mà không hề hay biết. Trong số các nghệ sĩ về nước biểu diễn cũng có thể một vài người được tổ chức phản động ở hải ngoại và tổ chức phi chính phủ nước ngoài thỏa thuận, lợi dụng để quảng bá giúp hình ảnh, phô trương thanh thế, tác động đến hoạt động của thế giới ngầm hoặc tác động đến giới nhạc sĩ, nhà văn, nhà thơ, giới trí thức để lũng đoạn văn hóa từ bên trong, làm cho chính quyền đau đầu, mà không làm gì được. Có thể đây chỉ là nhận định cá nhân, nhưng mầm mống của sự mất ổn định đất nước đã được cảnh báo, nếu chúng ta mất cảnh giác e rằng xuất hiện đối tượng, sẽ gây ảnh hưởng xấu đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội quốc gia.
Khẳng định, Âm nhạc là một yếu tố hết sức quan trọng của Văn hóa, là bộ phận của đời sống văn hóa, tinh thần được sáng tạo ra bởi con người thông qua lao động sản xuất…chính âm nhạc trở lại phục vụ con người, tạo cho họ động lực lao động, sáng tạo và giá trị nghệ thuật. Thường thức âm nhạc là con người cảm nhận về âm nhạc, yêu âm nhạc và trân quý âm nhạc; đồng thời lưu giữ và truyền bá âm nhạc như một báu vật của cá nhân, tổ chức hoặc quốc gia, dân tộc.
Chúng ta cần phát triển, giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa âm nhạc dân tộc chính là cuội nguồn sức mạnh, tạo sức lan tỏa và là động lực phát triển đất nước trong thời kỳ mới./.
Bài và ảnh Vi Đồng
