Tham nhũng, một trong những cụm từ luôn được nhắc tới thường xuyên, liên tục trong các văn bản, hội nghị từ cấp Trung ương đến cấp cơ sở. Đơn giản nhất nếu tìm kiếm từ “tham nhũng” trên công cụ Google có gần 3 triệu kết quả (Khoảng 2.990.000 kết quả). Vậy “tham nhũng” đã được quan tâm, tổ chức thực hiện như thế nào, giải pháp ngăn chặn ra sao?
Có thể khẳng định rằng trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện quyết liệt công tác phòng, chống tham nhũng. Nhất là Luật phòng, chống tham nhũng năm 2018 ra đời và các văn bản dưới luật ban hành triển khai thực hiện, tham nhũng từng bước được kiềm chế, ngăn chặn, góp phần quan trọng làm trong sạch bộ máy của Đảng, Nhà nước, giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân, nâng cao vị thế, uy tín của nước ta trên trường quốc tế. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, công tác đấu tranh vẫn còn khá phức tạp, rất cần có các giải pháp quyết liệt để ngăn ngừa, hạn chế tệ nạn tham nhũng, tiêu cực xảy ra.
Luật số 36/2018/QH14, ngày 20/11/2018 về phòng, chống tham nhũng năm 2018 ra đời, Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2019. Ngay sau khi Luật có hiệu lực, ngày 01/7/2019 Chính phủ ban hành Nghị định số 59/2019/NĐ-CP về việc quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng; theo đó ngày 30/10/2020, Chính phủ đã ban hành Nghị định 130/2020/NĐ-CP về việc kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị; và nhiều văn bản hướng dẫn khác của bộ, ngành Trung ương để triển khai thực hiện trong toàn bộ hệ thống chính trị.
Có thể thấy bức tranh chung đó là, từ Trung ương đến bộ ngành và cơ quan chức năng địa phương đã vào cuộc một cách quyết liệt, đứng đầu là Thủ tướng Chính phủ, nhằm thống nhất thực hiện các giải pháp xây dựng Chính phủ liêm chính, đổi mới, kiến tạo, kỷ cương, hành động và phát triển, vì nhân dân phục vụ. Chưa bao giờ, chưa khi nào việc phòng, chống tham nhũng mang lại hiệu quả như những năm qua từ 2017-2021, ngoài những việc như kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, kỷ luật, điều tra, truy tố xét xử…là nhưng việc tồn đọng từ nhiệm kỳ đại hội trước để lại. Cho thấy Chính phủ và các bộ ngành, cả hệ thống chính trị đã thực sự hành động vì mục tiêu chung là lợi ích quốc gia, dân tộc đặt trên hết, với một mục tiêu là để Việt Nam ta phát triển vững mạnh và hùng cường.
Chúng ta thấy rõ nhất là thặng dư về chính sách tài khóa hằng năm và dự trữ ngoại hối năm 2014 chúng ta chỉ còn 27 tỷ USD đến năm 2020 đã đạt 94,8 tỷ USD đây là một con số kỷ lục; năm 2021 nếu như thuận lợi dự kiến dự trữ ngoại hối có thể đạt là 113,7 tỷ USD (theo số liệu báo cáo tài khóa của TCKT). Tạo nền tảng vững chắc cho đất nước phát triển kinh tế-xã hội, tạo niềm tin cho nhân dân tích cực, chủ động trong công cuộc kiến thiết, xây dựng và phát triển đất nước phồn thịnh.
 |
| Biểu đồ dự trữ ngoại hối Việt Nam |
Có được kết quả trên, trước hết Đảng, Chính phủ, bộ ngành các cấp từ Trung ương đến cơ sở đã lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai thực hiện đồng bộ, quyết liệt công tác phòng, chống tham nhũng trong bộ máy của mình. Từng bước kiện toàn các văn bản luật pháp, quy định cụ thể, chặt chẽ hơn về quyền hạn và trách nhiệm của các cấp, các ngành; đồng thời tạo hành lang pháp lý để thúc đẩy kiến tạo phát triển kinh tế và an sinh xã hội trong toàn dân.
Trong những ngày qua, Đảng tiếp tục thảo luận và ban hành những kết luận về chủ trương, chính sách mới nhằm thúc đẩy công cuộc xây dựng và phát triển đối với đất nước; đồng thời đề ra những quy định mới, chặt chẽ hơn, giải pháp đồng bộ trong công tác phát triển đất nước, gắn liền với kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống; tự diễn biến, tự chuyển hóa trong nội bộ.
Để tiếp tục phát huy hiệu quả các giải pháp phòng, chống tham nhũng trong thời gian tới, theo đề xuất của cá nhân, các bộ, ngành cần thực hiện một số giải pháp để ngăn ngừa vi phạm.
1. Cần phải ban hành các văn bản có tính đồng bộ cao, quy định có tính chất bao trùm, để các chế tài, quy định đó làm cho người có chức, có quyền không thể tham nhũng, tiêu cực khi giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý. Tăng cường công tác giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm về tổ chức triển khai thực hiện Luật phòng, chống tham nhũng trong cơ quan, đơn vị, tổ chức, tổ chức chính trị-xã hội.
2. Khi ban hành về quy dịnh về quản lý, sử dụng tài chính, ngân sách, quỹ vốn, tài sản công cần phải đồng bộ, thống nhất giữa nhập, xuất, mua bán (phải có đầu vào mới có đầu ra, truy xuất nguồn gốc). Nghĩa là khi cơ quan, đơn vị, tổ chức, tổ chức chính trị-xã hội hình thành tài sản công phải trên cơ sở có nguồn gốc (không nhất thiết phải là tài sản quốc gia hay tài sản của cơ quan, đơn vị quản lý, doanh nghiệp). Theo đó, hằng năm hoặc nhiệm kỳ bắt buộc người lãnh đạo, quản lý phải có chương trình, kế hoạch hành động và xác lập dự toán để thực hiện chương trình, kế hoạch hành động đó; đồng thời phải có kế hoạch ngân sách dự phòng để ứng phó khẩn cấp trong phòng chống thiên tai, dịch bệnh và hoạt động có tính chất đột xuất khác.
3. Các cơ quan thanh tra, kiểm toán Nhà nước hoặc của cấp bộ, ngành cần phải đi đến tận cùng của các nhiệm vụ kiểm toán, thanh tra được giao. Nghĩa là không những kiểm toán cơ quan, đơn vị, tổ chức, tổ chức chính trị xã hội trong phạm vi hệ thống chính trị, mà còn phải kiểm toán cả doanh nghiệp nơi cung cấp hàng hóa đó giao đến với cơ quan, đơn vị, tổ chức, tổ chức chính trị xã hội yêu cầu mua bán, cung cấp.
4. Kiểm soát tài sản thu nhập, không những kiểm soát tài sản của cán bộ, công chức, viên chức mà còn kiểm soát cả tài sản của người thân trong gia đình; đồng thời cũng cần quy định rõ việc giao dịch ngân hàng. Khi cán bộ, công chức, viên chức hoặc người dân nói chung nếu có giao dịch ngân hàng có số tiền tương đương từ 2000 hoặc 5000 USD trở lên, thì nhất thiết phải truy xuất nguồn gốc tài sản, nếu không giải trình được nguồn gốc tài sản thì không thực hiện giao dịch. Nếu tổ chức có giao dịch có số tiền tương đương từ 1000 USD trở lên thì phải có Hợp đồng cung cấp tài sản (hiện nay theo quy định của chính phủ 5 triệu đồng trở lên), nếu không đủ dữ liệu thì không thực hiện giao dịch.
Mục đích này, nhằm giúp cơ quan nhà nước kiểm soát được những tổ chức, cá nhân thực hiện giao dịch hoặc có tài sản, tiền gửi ngân hàng phải khai báo trung thực giao dịch hoặc thu nhập của họ. Điểm thứ hai, nếu cá nhân cán bộ, công chức, viên chức họ có nhiều tiền khi đến giao dịch với ngân hàng nếu không minh bạch, không kê khai truy xuất nguồn gốc hình thành tài sản thì không thực hiện giao dịch được. Mục đích là kiểm soát, kiềm chế, thu hổi tài sản nếu hành vi tham nhũng, tiêu cực.
5. Thực hiện đồng bộ các dữ liệu cá nhân, tổ chức, kịp thời định danh các tổ chức, tổ chức chính trị-xã hội; doanh nghiệp nhằm khắc phục triệt để hiện tượng thành lập công ty ma, doanh nghiệp trên giấy nhằm trục lợi. Khẩn trương triển khai các giải pháp số hóa các giao dịch theo hướng hiện đại, dễ kiểm soát, dễ thu thuế vào ngân sách Nhà nước.
6. Định kỳ thanh tra, kiểm tra, giám sát, kiểm toán uốn nắn kịp thời những thiếu sót, bất cập trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí trong các cơ quan, đơn vị và tổ chức, cá nhân theo quy định. Từng bước hoàn thiện cơ chế quản lý trong cơ quan, đơn vị, tổ chức, tổ chức chính trị-xã hội và doanh nghiệp để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước.
Thực hiện những giải pháp cơ bản trên sẽ tạo tiền đề vững chắc, là cơ sở để thực hiện có hiệu quả các quy định hiện hành và Luật phòng, chống tham nhũng năm 2018 trong những năm tới./.
Bài và Ảnh Vi Đồng
