 |
| Ảnh minh hoạ |
Trong thời đại mạng xã hội và truyền thông nhanh như hiện nay, một số hiện tượng xã hội đang nổi lên với mức độ ảnh hưởng ngày càng sâu: một số giới trẻ và không ít người trưởng thành đang thần tượng những hình mẫu hoặc thông điệp mang tính cực đoan, lệch lạc giá trị, thiếu tôn trọng lịch sử và văn hóa dân tộc. Sự ngưỡng vọng này không những làm méo mó nhận thức về giá trị độc lập, tự do của dân tộc, của đất nước và trách nhiệm công dân mà còn tạo ra những áp lực xã hội tiêu cực, thậm chí đe dọa sự ổn định chính trị và an toàn cộng đồng. Để bảo vệ tương lai của đất nước và sự thịnh vượng của mỗi gia đình, chúng ta cần nhận diện, phân tích và có cách ứng xử có trách nhiệm.
1. Thực trạng và nguy cơ hiện nay
Trên các nền tảng số, nội dung kích động, cổ vũ cho hành vi phạm pháp hoặc phá vỡ chuẩn mực xã hội dễ lan truyền nhanh do tính kích động cảm xúc và sự tương tác cao. Nhất là mạng xã hội đã được cài đặt bổ sung AI, các thuật toán xu hướng tương tác của con người. Một số thông điệp không phản ánh giá trị cốt lõi của độc lập tư duy, tôn trọng pháp luật và văn hóa dân tộc, nhưng vẫn được xem như “mẫu hình” để bắt chước.
Nguy cơ đối với giới trẻ, thiếu nền tảng giáo dục thông tin và nguồn tham chiếu tin cậy có thể dẫn đến nhận thức lệch lạc về tự do và trách nhiệm. Việc ngưỡng mộ sự nổi loạn vô tổ chức hoặc hạ thấp tôn trọng văn hoá, lịch sử có thể làm méo mó quá trình hình thành giá trị cá nhân và sự đồng thuận xã hội.
 |
| Ảnh minh hoạ |
Nguy cơ đối với xã hội, thông tin lệch lạc dễ tạo hoang mang, làm giảm niềm tin vào các thiết chế xã hội, đẩy rủi ro cho an ninh xã hội và kinh tế (ví dụ qua hành vi tiêu dùng thiếu suy nghĩ, đầu tư thiếu căn cứ, thiếu chuẩn mực hoặc kích động hành vi bạo lực, vi phạm pháp luật). Sự căng thẳng và chia rẽ dư luận có thể làm suy yếu nền tảng hợp tác và phát triển bền vững.
Nguy cơ đối với ổn định chính trị, khi dư luận bị lệch hướng bởi tuyên truyền vô căn cứ, thiếu kiểm chứng, niềm tin công chúng vào quá trình ra quyết sách công khai của đảng, nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội có thể bị xói mòn. Điều này làm giảm hiệu quả tham gia chính trị, cản trở đối thoại xây dựng và làm giảm sự đoàn kết trong đất nước.
2. Giá trị cốt lõi cần được tôn vinh và gìn giữ
Độc lập tư duy và tự do có trách nhiệm, tự do ngôn luận và tự do suy nghĩ là nền tảng của một xã hội dân chủ. Tuy nhiên, tự do phải đi kèm với trách nhiệm với đất nước, xã hội và tôn trọng người khác, không cổ vũ cho hành vi vi phạm pháp luật, gây hại hoặc phá hoại an ninh xã hội.
Đối với văn hóa và lịch sử dân tộc, hiểu biết và tôn trọng lịch sử giúp hình thành ý thức về căn cứ dân tộc, sự đoàn kết và ý thức bảo vệ các giá trị chung. Văn hóa không chỉ là quá khứ mà còn là văn minh, hồn cốt dân tộc, nền tảng tinh thần, nguồn động lực cho hành động hôm nay.
 |
| Ảnh minh hoạ |
Trách nhiệm xã hội và pháp luật, mọi hành động đều ảnh hưởng đến người khác và cộng đồng xã hội. Tuân thủ pháp luật, chuẩn mực xã hội và các nguyên tắc ứng xử văn minh, có văn hoá giúp duy trì ổn định và phát triển bền vững.
3. Nguyên tắc nhận diện thông tin và hành động
Khi xuất hiện một hiện tượng, bài đăng hoặc một vấn đề nào đó, người dùng cần kiểm chứng nguồn tin, luôn xác thực với ít nhất hai nguồn độc lập và uy tín, xem xét ngày tháng, tác giả, ngữ cảnh và bối cảnh sự kiện.
Đánh giá mục đích và động cơ, xác định liệu nội dung nhằm kích động cảm xúc tiêu cực, cổ súy cho hành vi vi phạm pháp luật hay cung cấp thông tin.
4. Nhiệm vụ và Giải pháp trong thời gian tới
Để đảm bảo sự tiến bộ thực sự và giảm thiểu tác động tiêu cực từ hiện tượng tôn vinh sai lệch, chúng ta cần một kế hoạch hành động rõ ràng, có thể đo lường và có tính khả thi. Dưới đây là các nhiệm vụ trọng tâm và giải pháp tương ứng:
4. 1. Tăng cường giáo dục thông tin và tư duy phản biện
Triển khai chương trình giáo dục thông tin ở trường học và cộng đồng, tập trung vào cách xác thực nguồn tin, so sánh bằng chứng, và nhận diện “đóng khung gây hoang mang” và “mồi nhấp chuột”.
 |
| Ảnh minh hoạ |
Phát triển nguồn nội dung giáo dục tin tức đa dạng, dễ tiếp cận và dễ chia sẻ trên các nền tảng phổ biến.
Tổ chức các buổi tọa đàm, diễn đàn cho thanh niên với sự tham gia của nhà khoa học, nhà báo và các chuyên gia truyền thông để định hướng, chia sẻ, đưa ra các giải pháp tốt nhất xử lý các tình huống, hiện tượng phát sinh trong xã hội, ngăn ngừa các hành vi lệch chuẩn.
4.2. Xây dựng nền tảng văn hóa tôn trọng và lịch sử dân tộc
Cung cấp nội dung tham khảo uy tín về lịch sử, văn hóa và thành tựu của đất nước, gắn với các hoạt động thực tiễn (triển lãm, ngày hội văn hóa, dự án nghiên cứu nhỏ).
 |
| Triển lãm thành tựu đất nước 80 năm. Ảnh minh hoạ |
Khuyến khích sáng tác nội dung tích cực, ví dụ kể chuyện về lòng tự trọng, trách nhiệm công dân và nhận thức giá trị chung của cộng đồng.
4.3. Thiết lập cơ chế phản hồi và kiểm soát thông tin
Xây dựng và phổ biến quy trình báo cáo nội dung sai lệch hoặc gây kích động trên nền tảng mạng xã hội, kèm hướng dẫn xác minh và các kênh phối hợp với cơ quan chức năng khi cần.
Liên tục hợp tác với các nền tảng số để gắn nhãn tin giả, giảm reach nội dung độc hại và đề xuất các biện pháp nội dung thay thế có ích cho cộng đồng.
 |
| Kiểm soát và phản hổi thông tin. Ảnh minh hoạ |
Thiết lập các diễn đàn thảo luận có quy tắc ứng xử rõ ràng và người điều phối có kỹ năng nhóm một cách dễ dàng, nhằm duy trì đối thoại lành mạnh.
4.4. Thúc đẩy tham gia cộng đồng và hành động tích cực
Khuyến khích giới trẻ tham gia dự án cộng đồng, tình nguyện, hoặc hoạt động giáo dục, nhằm chuyển cảm xúc tiêu cực thành hành động cụ thể và có ích.
Phát động chiến dịch lan tỏa thông tin đúng đắn từ các nguồn tin cậy, đồng thời cổ vũ người dùng chia sẻ nội dung có giá trị và có căn cứ.
 |
| Ảnh minh hoạ |
Thiết kế các thử thách tích cực trên mạng xã hội để thúc đẩy nhận thức về văn hóa, lịch sử và trách nhiệm xã hội.
4.5. Đánh giá tác động và điều chỉnh kế hoạch
Thiết lập chỉ số đo lường (KPIs) như mức độ nhận thức tin đúng, mức độ tham gia thảo luận có căn cứ, số lượt chia sẻ nội dung giáo dục tin tức và sự tham gia của cộng đồng trong các hoạt động văn hóa.
 |
| Ảnh minh hoạ |
Thực hiện đánh giá định kỳ, điều chỉnh nội dung, phương pháp và kênh phân phối dựa trên dữ liệu thực tế và phản hồi từ người dùng./.
Ngày 26/9/2025
Vi Đồng
Ảnh minh hoạ: MXH
Đọc thêm: https://www.caytrevietnam.io.vn/chuy%C3%AAn-%C4%91%E1%BB%81/v%C4%83n-h%C3%B3a#h.vws4hzu2z0n7
